Lezing: Roddel en achterklap in de 18e eeuw
Bridgerton’s Lady Whistledown heeft een gefingeerde vileine pen. Roddelverhalen waren ook in werkelijkheid in de 18e eeuw geliefd en niemand kon ze zo goed vertellen als Jacob Campo Weyerman. Hij was één van de eerste journalisten die echt van zijn pen kon leven. Jacob Campo Weyerman, geboren in een legerkamp, gestorven in de Gevangenpoort. Kunstschilder, briljant schrijver, journalist, scharrelaar en avonturier. Al tijdens zijn leven was hij een legende.
Satiricus
Vanuit Rotterdam lanceerde Weyerman zijn eerste tijdschrift, de Rotterdamsche Hermes (1720). Hij kon los, associatief schrijven, want hij was naar eigen zeggen geen ‘auteur, die zijn geschriften gedurig overlikt en overpolijst’. Vele tijdschriften volgden, waarin Weyerman experimenteerde met taalgebruik en met onderwerpen die elkaar opvolgden als hedendaagse videoclips. Voor beledigingen draaide Weyerman zijn hand niet om: ‘Een Ier is gewoonlijk een groot kerel met een kleine ziel; zo sterk als een paard, en zo dom als een ezel’. Collega-schrijvers kregen voortdurend vegen uit de pan, evenals willekeurig elke andere persoon die Weyerman niet aanstond.
Journalist en vertaler
Weyerman zegt niet te schrijven voor het volk, maar voor de liefhebber met smaak en gevoel voor ironie. Hoewel tijdschriften het voordeel hadden dat ze wekelijks verschenen en op die manier voor een vaste bron van inkomsten zorgden, lukte het Weyerman niet altijd om aan genoeg geld te komen. De schrijver trouwde in 1727 en moest een heel gezin onderhouden. Daarom vertaalde hij, onder andere Don Quichot van Cervantes, en legde hij zich toe op serieuze historische overzichtswerken zoals de Historie des Pausdoms (1725-1728) en Levensbeschryvingen der Konstschilders (1729-1769).
Roddelpers
Weyerman was niet alleen een van de eerste journalisten die van zijn pen kon leven, hij was vermoedelijk ook de eerste journalist die begreep dat er aan roddels meer geld te verdienen viel. Gefortuneerde personen konden voorkomen dat hun wandelgangen in zijn tijdschriften terecht kwamen door zich af te kopen. Door onder meer deze chantagepraktijken belandde Weyerman in de Haagse Gevangenpoort. Daar sleet hij de laatste negen jaar van zijn leven. Hij temde er muizen en schreef rustig verder.
Over de spreker
Peter Altena is neerlandicus en publiceerde veel over de achttiende eeuw, waaronder een gelauwerde biografie van Gerrit Paape en tal van artikelen over het leven en werk van Jacob Campo Weyerman. Voorts schreef hij over Multatuli, Betsy Perk, Louis-Ferdinand Céline, Curzio Malaparte en Frans Kellendonk.
Aanmelden
Deze lezing in Podium B is gratis en voor iedereen toegankelijk. U moet zich wel aanmelden.
-
Peter Altena Nieuwsgier
Biografie van de Nederlandse schrijver, schilder, kunsthandelaar en straatvechter (1677-1747). Met illustraties.
Gedrukt boek